Tồi tệ nhất trong 40 năm qua
Tình hình lạm phát tại Mỹ ngay lập tức tác động tiêu cực lên Phố Wall, khiến chứng khoán Mỹ tụt giảm với chỉ số công nghiệp Dow Jones mất hơn 526 điểm trong phiên rạng sáng 11/2 (giờ Việt Nam). Chỉ số công nghệ Nasdaq thậm chí còn giảm sâu hơn khi mà lãi suất được dự báo tăng.
Thị trường chứng khoán Mỹ thực sự sốc sau khi Chủ tịch FED đột ngột đưa ra tuyên bố cho rằng ông muốn FED tăng lãi suất mạnh tay hơn, với mức tăng cao chưa từng có trong 1 thời gian ngắn: thêm 100 điểm phần trăm từ giờ cho đến cuối tháng 6.
Điều này đồng nghĩa với việc FED có thể sẽ tăng lãi suất từ mức thấp kỷ lục sát 0% hiện nay lên mức 1% trước ngày 1/7. Như vậy, kỳ vọng FED tăng nhẹ lãi suất 25 điểm phần trăm trong cuộc họp tháng 3 tới có lẽ không xảy ra, khả năng tăng 50 điểm trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết.
Lộ trình tăng lãi suất theo đề xuất của Chủ tịch FED nhanh chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ qua.
Một điều đáng chú ý nữa là giới đầu tư lo ngại FED có thể theo chân nước Anh vừa thực hiện tăng lãi suất vừa thắt chặt nới lỏng định lượng, giảm bơm tiền ra nền kinh tế để chống lạm phát.
Những bước đi gây sốc có thể gây ra biến động mạnh không chỉ trên thị trường trái phiếu, mà còn thị trường cổ phiếu với những đợt rút vốn tháo chạy đã từng xảy ra trong quá khứ, gây ra sự bất ổn trên thị trường tài chính thế giới.
Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Mỹ đã ngay lập tức tăng tiếp và lên 2% so với mức 1,51% vào cuối năm ngoái.
Hiện tại, giới đầu tư chờ những manh mối nhằm xác định xem FED sẽ quyết liệt như thế nào trong việc kiềm chế lạm phát kỷ lục ở nước Mỹ.
Lãi suất cao hơn sẽ gây áp lực lên hầu hết các loại cổ phiếu, đặc biệt là nhóm cổ phiếu công nghệ và các cổ phiếu tăng trưởng khác bởi thu nhập dự kiến sẽ thấp hơn, khiến chúng trở nên kém hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư.
Sự kỳ vọng vào lợi nhuận tương lai của nhóm cổ phiếu công nghệ là rất lớn. Khi lãi suất tăng, nhóm cổ phiếu này sẽ giảm mạnh, qua đó kéo thị trường chung đi xuống. Nhóm cổ phiếu ngân hàng là nhóm hiếm hoi có thể sẽ tăng do có nhiều khả năng được hưởng lợi từ lãi suất cao hơn.
Không ảnh hưởng nhiều đến Việt Nam
Trước những tin xấu từ Mỹ, nhiều nước tiếp tục tính tới chuyện duy trì nới lỏng tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Trung Quốc gần đây bơm tín dụng trở lại, trong khi quan chức châu Âu cho rằng nếu tăng lãi suất quá nhanh sẽ dìm sâu nền kinh tế.
Rủi ro của việc thắt chặt tín dụng mà FED nhiều lần bày tỏ sự lo ngại chính là khả năng có thể gây ra một cuộc suy thoái khác.
Người đứng đầu Hội đồng Kinh tế quốc gia Mỹ, ông Brian Deese cho rằng, lạm phát cao là hiện tượng toàn cầu. Giá tiêu dùng được dự báo sẽ tăng nhẹ hơn trong năm 2022 khi các vấn đề trong chuỗi cung ứng được giải quyết và khi FED tăng lãi suất. Nhiều chuyên gia dự báo đà tăng lạm phát sẽ giảm bớt và hy vọng sẽ ôn hòa trong năm 2022.
Với Việt Nam, theo VinaCapital việc FED tăng lãi suất không ảnh hưởng nhiều đến Việt Nam. Việt Nam ở vị thế đủ thuận lợi để giữ bình tĩnh trước những đợt tăng lãi suất quyết liệt từ FED trong năm nay. Lạm phát ở Việt Nam ở mức dưới 2% trong 2021 và được dự báo sẽ rơi xuống trở lại ở mức 3% trước khi kết thúc năm 2022.
Lạm phát sẽ là vấn đề nổi bật trong năm nay ở Việt Nam nhưng theo VinaCapital không lớn đến mức có thể khiến Ngân hàng Nhà nước đưa ra động thái tăng lãi suất. Và lạm phát sẽ không gây ra ảnh hưởng đáng kể nào lên giá trị tiền đồng Việt Nam nhờ thặng dư cán cân thanh toán.
Hiện Việt Nam có mức dự trữ ngoại hối hơn 100 tỷ USD, cao xấp xỉ 10% hơn mức gợi ý của IMF đối với dự trữ quốc gia, và nợ được định danh bằng đồng ngoại tệ của Việt Nam vẫn ở mức dưới 40% GDP.
Hơn nữa, khoảng một nửa khoản nợ là các khoản vay mềm từ những tổ chức cho vay siêu quốc gia World Bank với các điều khoản ưu đãi. Do đó, các khoản nợ này không làm tăng tính dễ bị tổn thương của Việt Nam đối với điều kiện thắt chặt chính sách tiền tệ thế giới.
Hải Anh
