Theo đó, hệ thống kênh rạch trong nội thành TP.HCM gồm năm tuyến chính có tổng chiều dài hơn 105km, nhưng ngày càng bị thu hẹp và ô nhiễm nghiêm trọng. Để cải thiện môi trường đô thị, TP.HCM đã triển khai việc di dời nhà ven và trên các kênh rạch kể từ năm 1993. Tuy nhiên, trong giai đoạn từ 1993 - 2020, chỉ có hơn 38.185 nhà được di dời trên tổng số hơn 65.000 nhà cần di dời.
TP.HCM hiện mới chỉ di dời được 657/6.500 căn nhà ven kênh rạch.
Đẩy nhanh di dời nhà ven, trên kênh rạch
Trong đó, trọng tâm là dự án rạch Xuyên Tâm (quy mô di dời 2.134 căn) đã được UBND TP.HCM phê duyệt dự án đầu tư; dự án Bờ Bắc kênh Đôi (1.017 căn) hiện đã được Sở Xây dựng báo cáo trình UBND thành phố phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự kiến trình HĐND thành phố thông qua chủ trương đầu tư công vào kỳ họp cuối năm 2023.
Theo dự kiến, đến hết năm 2025 sẽ bồi thường, di dời được 4.250/6.500 căn, đạt tỷ lệ 65% chỉ tiêu đề ra.
Đối với các dự án có vốn ngoài ngân sách, từ năm 2020 không còn hình thức hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao). Nhà đầu tư không được thanh toán bằng quỹ đất, mà chỉ có thể khai thác, kinh doanh trên phần diện tích đất sau khi đã di dời nên không hấp dẫn được nhà đầu tư.
Do đó, UBND TP không đưa chỉ tiêu hoàn thành bồi thường, di dời của nhóm này mà giao cho sở ngành, quận huyện tập trung các bước để sớm đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư sau năm 2025.
Sở Xây dựng cho biết, hiện nay hai vướng mắc chính của dự án là do khó khăn về nguồn vốn ngân sách và chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Điều này dẫn đến việc hiệp thương, bồi thường chậm, làm dự án kéo dài, còn nhiều trường hợp tiếp tục khiếu nại, chưa đồng ý nhận tiền bồi thường và bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư thực hiện dự án theo kế hoạch.
Theo TS.Dư Phước Tân - Chuyên gia của Viện Nghiên cứu phát triển TP cho rằng, khó khăn về nguồn vốn đầu tư là nguyên nhân chủ yếu làm chậm tiến độ di dời nhà. Đến nay, chỉ có 5/14 dự án được tiếp tục bố trí vốn để thực hiện bồi thường và tái định cư.
Các hộ gia đình trên ven kênh rạch được thuê mua nhà ở xã hội
Trong thời gian vừa qua, Sở Xây dựng đã thành lập các tổ công tác liên ngành nhằm chuẩn bị thủ tục cho việc triển khai ba tuyến rạch trên địa bàn quận 7 và dự án bờ nam kênh Đôi, quận 8. Các dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách dự kiến sẽ được triển khai và thực hiện trong thời gian tới.
Hiện nay hai vướng mắc chính là do khó khăn về nguồn vốn ngân sách và chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Tại buổi họp báo mới đây, Chánh Văn phòng Sở Xây dựng Lý Thanh Long cho biết, đơn vị đã xây dựng đề án thí điểm cho tất cả hộ gia đình đang có nhà trên và ven kênh, rạch được thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội, tuỳ khả năng. Nếu được UBND TP.HCM thông qua, đề án sẽ tạo điều kiện để UBND quận – huyện triển khai và đẩy nhanh tiến độ bồi thường.
Ngoài ra, trong thời gian tới, Sở Xây dựng kiến nghị UBND thành phố quan tâm, ưu tiên cân đối, bố trí nguồn vốn cho các dự án sử dụng vốn ngân sách, để không chỉ thực hiện được mục tiêu của Kế hoạch chỉnh trang và phát triển đô thị giai đoạn 2021 - 2025, mà còn thực hiện mục tiêu của Kế hoạch chống ngập và xử lý nước thải của thành phố giai đoạn 2020 - 2030.
Cùng với đó, Sở Tài nguyên và Môi trường, thường trực Ban Chỉ đạo bồi thường, hỗ trợ và tái định cư hướng dẫn UBND quận, huyện. Cụ thể, quận 6 xử lý và giải quyết dứt điểm 88 căn chưa di dời do khiếu nại về chính sách, đơn giá bồi thường của dự án kênh Hàng Bàng giai đoạn 2.
VI ANH
