Tại lễ công bố báo cáo Dòng chảy pháp luật kinh doanh Việt Nam 2020 do VCCI tổ chức ngày 12-1, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, cho biết những năm gần đây, Chính phủ có nhiều đợt rà soát nhiều điều kiện kinh doanh. Qua đó đã bãi bỏ, đơn giản hóa một số lượng lớn điều kiện kinh doanh bất hợp lý và chưa đảm bảo tính minh bạch. Môi trường đầu tư kinh doanh vì thế cũng đã thuận lợi hơn.
Thế nhưng, theo ông Tuấn, vẫn còn nhiều vướng mắc về các điều kiện gia nhập thị trường. Một trường hợp điển hình được báo cáo đề cập là Thông tư 48/2018 của Bộ Y tế. Trong thông tư này, hàng trăm loại nông sản, thực phẩm phổ biến được dùng trong đời sống hằng ngày được đưa vào danh mục dược liệu.
Điển hình là các loại rau thơm như bạc hà, húng chanh, húng quế, ngải cứu, kinh giới, lá lốt, diếp cá, đinh lăng; các loại gia vị như riềng, gừng, nghệ, hồ tiêu, quế, sả, gấc, tỏi; các loại đậu hạt như đậu ván trắng, hạt bí ngô, óc chó, đậu đen, đậu nành, đậu xanh… bị đưa vào danh mục dược liệu.
Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp kinh doanh các loại hàng hóa này sẽ phải chịu cơ chế quản lý của pháp luật về dược, phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh dược. Ví dụ, những người bán các loại thực phẩm này phải có địa điểm, kho bảo quản, phương tiện vận chuyển, hệ thống quản lý chất lượng, tài liệu chuyên môn kỹ thuật và nhân sự đáp ứng thực hành tốt nguyên liệu làm thuốc.
Theo VCCI là chưa hợp lý và không khả thi bởi những loại thực phẩm trên không chỉ là nguyên liệu làm thuốc mà còn là loại thực phẩm rất thông dụng trong cuộc sống hàng ngày và chỉ việc sử dụng không tác động trực tiếp đến sức khỏe con người như các loại dược phẩm. Vì vậy áp dụng cơ chế quản lý như trên là chưa phù hợp.
Ngoài ra, một số loại được xác định là dược liệu trong Thông tư 48/2018 cũng được xác định là thực phẩm có nguồn gốc thực vật nhập khẩu phải kiểm tra an toàn thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ NN&PTNT như gừng, tỏi, hoa atisô... “Như vậy, cùng một loại hàng hóa sẽ chịu hai cơ chế quản lý của hai cơ quan khác nhau”, ông Tuấn nói.
Những điều vô lý kể trên đã gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp nhập khẩu và gây lúng túng cho cơ quan hải quan. Bởi nếu được quản lý theo dược liệu thì những doanh nghiệp nhập khẩu phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh về dược trong khi các doanh nghiệp này từ trước đến nay không có bất cứ hoạt động nào trong lĩnh vực dược và dĩ nhiên không thể đáp ứng được các điều kiện này, do đó không thể thông quan được hàng nhập khẩu.
Cơ quan hải quan đã áp dụng linh động theo hướng: doanh nghiệp khai báo nhập khẩu hàng hóa dùng làm thực phẩm thì thực hiện theo quy định tại pháp luật về an toàn thực phẩm trong thời gian chờ ý kiến trả lời của các cơ quan quản lý có liên quan.
YẾN HẠ
