Ông Donald Trump, 78 tuổi, là Tổng thống Mỹ duy nhất bị luận tội hai lần và là cựu Tổng thống đầu tiên bị kết án hình sự, cũng sẽ trở thành Tổng thống đầu tiên giành chiến thắng trong các nhiệm kỳ không liên tiếp trong hơn một thế kỷ. Đặc biệt, ông Trump là ứng cử viên Tổng thống lớn tuổi nhất từng được bầu.
Bầu cử Tổng thống Mỹ lần này diễn ra khá chóng vánh, ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump đã giành chiến thắng vang dội tại tất cả các bang chiến trường. Số phiếu đại cử tri tăng lên không ngừng, ông dẫn trước đối thủ Kamala Harris đến khi được xác nhận vượt quá bán, trên 270 phiếu.
Cũng rất nhanh chóng, trên bãi biển Palm Beach tại quê nhà Floria, ông Trump đã tuyên bố chiến thắng, truyền thông khắp thế giới đã xác nhận ông là Tổng thống thứ 47 của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.
Sự trở lại lần này đã gỡ gạc hoàn toàn thất bại năm 2020 của cá nhân ông Trump.
Thật ra các giao dịch “Trump trade” đã nhộn nhịp trước bầu cử cả tuần liền. Hợp đồng tương lai chứng khoán, đồng đô la Mỹ, lợi suất trái phiếu kho bạc, và bitcoin,… đều tăng - đó là dấu hiệu báo trước chiến thắng cho ứng viên đảng Cộng hòa.
Động thái rục rịch của nhà đầu tư ngầm dự báo rằng, sự trở lại của ông Trump lần này đặc biệt được chú ý trên lĩnh vực thương mại, đầu tư và quan hệ địa chính trị quốc tế. Thật ra, ngay trong chiến dịch tranh cử trong nhiệm kỳ đầu tiên 2016-2020, ông Trump tỏ rỏ mình là chính trị gia ưa thích giải quyết mọi chuyện bằng kinh tế, quy toàn bộ các mối quan hệ quốc tế về dưới lăng kính lợi ích quốc gia.
Xuất phát từ quan điểm “nước Mỹ trên hết”, ông Trump thiết kế ra một nội các rất thiện chiến về thương mại, thuế quan nhằm cân đo lại mọi thứ. Hàng Trung Quốc bị tăng thuế, châu Âu và các đồng minh thân cận tại châu Á bị thúc ép chi trả nhiều hơn cho an ninh quốc phòng.
Đợt xáo trộn sâu sắc trật tự thương mại quốc tế từ cuối năm 2018 đến xuyên suốt nhiệm kỳ sau đó của ông Joe Biden. Điều này sẽ được giải quyết thế nào trong nhiệm kỳ II của ông Trump?
Nhiều nhà phân tích cho rằng, sóng gió thương mại, đầu tư, thuế quan khó tránh khỏi, Nhà trắng sẽ cố gắng thiết lập khung khổ cho cuộc chơi mới, rút đầu tư sản xuất về Mỹ và chi phí gia nhập thị trường này chắc chắn đội lên đáng kể. Bản chất của thương mại tự do sẽ thay đổi.
Cộng đồng quốc tế chờ đợi tân Tổng thống Mỹ sẽ “tháo ngòi nổ” ở Trung Đông, hoá giải các nguy cơ chiến tranh lan rộng - như ông đã từng ra lệnh rút quân khỏi Afghanistan ngay sau khi trúng cử nhiệm kỳ đầu tiên.
Điều đáng chờ đợi hơn nữa là cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, liệu châu Âu sẽ tự quyết hay cần “tham khảo” quan điểm của ông chủ mới tại Nhà trắng? Một điểm rất đáng chú ý, ông Trump phản đối phương pháp viện trợ vô điều kiện tiền bạc, vũ khí cho Ukraine.
Ông Trump cũng là Tổng thống Mỹ đầu tiên đến Bắc Hàn, hai lần tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Singapore và Hà Nội. Sở dĩ tỷ phú Elon Musk chi ra 150 triệu đô la Mỹ ủng hộ ông Trump bởi vì tin tưởng ông có thể giải quyết được các điểm nóng trong nội tại nước Mỹ, qua đó tái lập môi trường ổn định trên toàn cầu.
Hiển nhiên, không phải bất cứ mối quan hệ nào trên thế giới đều có thể nhìn nhận và giải quyết dưới góc độ “kinh tế và thương mại”. Hòa bình, ổn định là một loại tâm lý mang tính “thỏa mãn” dựa trên niềm tin, lòng tự tôn dân tộc.
TRƯƠNG KHẮC TRÀ